Naar chaos naar overzicht
Het keuzeproces, daarvoor zorgen jullie zelf! Om leermiddelen goed te kunnen kiezen, heeft Onze Leermiddelen al een aantal tools ontwikkeld. Zo hebben we het canvas om te ondersteunen in het voeren van het gesprek op het niveau van bestuur, niveau van de school als geheel en het niveau van de vaksectie. Ook hebben we de praatplaten om het gesprek te voeren over leermiddelen.
Maar een goed keuzeproces gaat over inhoud. Met de samenwerkende schoolbesturen zijn wij op onderzoek gegaan naar de inhoud die dan belangrijk is. Aan de hand van deze gesprekken hebben we kenmerken geformuleerd waarover je iets wilt weten om een gedegen keuze te maken en bij het goede leermiddel uit te komen. Je hebt selectiecriteria, dat zijn de vaststaande criteria zoals voor welke sector je werkt, voor welke jaargroep(en) je op zoek bent naar materiaal en bijvoorbeeld op welk device eventueel digitaal materiaal moet kunnen draaien. Die selectiecriteria liggen vast en zijn vaak op schoolniveau vastgesteld. Na het vaststellen van de selectiecriteria kan het keuzeproces beginnen. Je doet dat aan de hand van je eigen te formuleren visie op leermiddelen aan de hand van keuzecriteria die je zelf vaststelt. Om deze houvast te geven, werken we met 10 thema’s.
Onze 10 thema’s hebben we als volgt ingedeeld:
- Opbouw en leerdoelen
De opbouw van een methode geeft structuur en heeft duidelijke uitgangspunten in planning, werkvormen, lestijd, etc. De leerdoelen beschrijven in hoeverre het materiaal aansluit of aanvullend is op het landelijk curriculum. - Differentiëren en arrangeren
Kunnen differentiëren met een lesmethode zorgt ervoor dat je het materiaal goed kunt laten aansluiten bij de behoeften van de leerling (maatwerk). Arrangeren met lesmateriaal geeft ruimte in de methode om de volgorde, inhoud of hoeveelheid aan te passen of aan te vullen met aanvullend lesmateriaal om zo te voldoen aan de behoefte van de leerling. - Materiaalvormen en technologie
Er zijn verschillende materiaalvormen: tekstboeken, werkboeken, werkbladen, digitale ondersteuning en bijvoorbeeld adaptieve software. In het keuzeproces is belangrijk om inzicht te krijgen in deze mogelijkheden van digitaal of folio. - Vormgeving en toegankelijkheid
De vormgeving van een methode geeft duidelijkheid en zorgt voor een functioneel geheel. Er zijn verschillende verschijningsvormen van materiaal zodat aangesloten kan worden op verschillende leervoorkeuren of verschillende zintuigen geprikkeld worden. Denk bijvoorbeeld aan tekst, bewegend beeld of audio. De toegankelijkheid zorgt ervoor dat het materiaal voor alle doelgroepen, inclusief leerlingen met beperkingen, voor dezelfde leerkansen zorgt. - Belevingswereld en inclusiviteit
Aansluiten op de belevingswereld zorgt ervoor dat de leerling zich in het materiaal kan herkennen. Inclusief materiaal sluit geen groepen of individuen uit of geeft hen het gevoel van erbij horen. - Evalueren en toetsen
Evalueren en toetsen kan op veel manieren, beschrijvend of controlerend, formatief of summatief, door gesloten toetsen of het open gesprek, door de leerling of de leraar. Het is belangrijk dat de gekozen manier(en) van toetsen of evalueren in de lesmethode aansluiten bij de visie van de school. - Kwaliteit en verantwoording
Uiteindelijk draait het allemaal om het bieden van kwalitatief goed onderwijs voor de leerling. Kwaliteit kun je terugzien op verschillende manieren, niet alleen in het materiaal en of het zorgvuldig inhoudelijk is samengesteld zonder taal- en spelfouten. Maar ook bijvoorbeeld de manier waarop bovenstaande criteria samenkomen maar ook expliciet gemaakt zijn. Als de gebruiker van het leermateriaal dit soms expliciet verwoord ziet (bijvoorbeeld uitgelegd waarom gekozen is voor een bepaald instructiemodel en welke wetenschappelijke onderbouwing hier aan ten grondslag ligt) dan krijgt hij meer inzicht in de kwaliteit van het materiaal. Evidence informed werken is hierbij van groot belang. - Actualiteit en omgeving
In hoeverre is het mogelijk om met het materiaal in te spelen op nieuws en actualiteit of is dit ingebouwd in het leermiddel? Hoe kun je in het leermateriaal de buitenwereld van leerlingen terug laten komen? Voor sommige vakken of manieren van werken is dit een essentieel onderdeel, voor anderen is het minder essentieel. - Co-creatie en doorontwikkeling
Door de makers en de gebruikers van lesmateriaal met elkaar in contact te laten komen, ontstaan inzichten. Co-creatie tussen maker en gebruiker van het leermateriaal kan helpen bij de doorontwikkeling van het lesmateriaal. - Duurzaamheid en sociaal ondernemen
Duurzaamheid is een hot topic. We willen allemaal zo duurzaam mogelijk met onze materialen omgaan, maar wat zijn de uitgangspunten om tot duurzaamheid te komen? Sociaal maatschappelijk ondernemen, zoals investeringen, het delen van inzichten, ethische afwegingen en principes rondom duurzaamheid zijn belangrijke onderwerpen om inzicht in te verkrijgen.
#keuzeproces #gewogenkeuze #criteria #kiezenleermiddelen
