In vijf stappen naar een sectievisie op leermiddelen

Een weloverwogen keuze voor je leermiddelen(mix) is gebaseerd op de visie van de sectie. Die visie hangt samen met de leermiddelenvisie van de school en het bestuur, maar is met name gebaseerd op de ervaringen en wensen van de sectie zelf. Door de individuele ervaringen en wensen expliciet te maken en door te spreken, kan je gezamenlijk in vijf concrete stappen tot een eerste versie komen van je leermiddelenvisie als sectie. Die visie onderbouwt jullie keuze voor jullie leermiddelen(mix) óf geeft aanleiding om die keuze te heroverwegen en andere opties te verkennen (zie hiervoor het OL keuzecanvas).

Wie

Een leermiddelenvisie ontwikkel je samen op basis van eenieders ervaringen en wensen, maar niet de hele sectie hoeft alle stappen te doorlopen. Idealiter wijs je samen een projectleider en een notulist aan. Zij zijn verantwoordelijk voor de planning, het doorlopen van alle stappen op een gedegen manier en het optekenen van de uiteindelijke visie.

Wat

Op basis van verschillende onderzoeken en inzichten uit de praktijk hebben we een vijfstappenplan ontwikkelt dat secties helpt om van individuele ervaringen en wensen naar een gezamenlijke leermiddelenvisie te komen. Deze visie ontwikkelt zich continu op basis van nieuwe ervaringen en inzichten. Dat betekent dat het document waarin dit stappenplan resulteert een momentopname is.

Hoe

Benodigdheden:

• een projectleider (type planner, kundig, besluitvaardig)
• een notulist (type luistervaardig, kritisch, schrijfvaardig)
• het OL plus- en minpuntenformulier (zie hiernaast voor diverse versies)
• een (digitaal) whiteboard
• (digitale) post it’s in twee kleuren
• een drie uur durende(on- of offline) sessie met de gehele sectie

Stap 1: Kaders vaststellen

Door: Projectleider en notulist

Tijdsinvestering: 60 minuten gezamenlijk

Vragen:

1. Over welk vak / welke vakken gaat het?
2. Over welke niveau / welke niveaus gaat het?
3. Over welke leerjaren / bouw(en) gaat het?
4. Welke kaders komen voort uit het leermiddelenbeleid en de ambities van jullie school en/of bestuur? Denk aan zaken als veiligheid, duurzaamheid en/of sociaal ondernemerschap.
5. Met welke type devices, besturingssystemen en/of browsers moeten jullie rekening houden als het gaat om digitaal lesmateriaal?
6. Welke leermiddelen(mix) gebruiken jullie op dit moment?

Actie: Start, t.b.v. stap 2, met het verzamelen van de ervaringen van al jullie sectiecollega’s met jullie huidige leermiddelen(mix). Hiervoor hebben we hieronder verschillende versies van het OL plus- en minpuntenformulier gedeeld. Het is geen rocket science, dus je kan deze input ook op je eigen manier verzamelen.

Tip 1: Je kan ervoor kiezen om de input anoniem op te halen, als je denkt dat dat meer oplevert.

Tip 2: Stel een duidelijke deadline, zodat je genoeg tijd hebt om alle input te verwerken voor de gezamenlijke sessie.

Stap 2: Ervaringen in beeld 

Door: Ieder sectielid individueel

Tijdsinvestering: 30 minuten individueel

Benoem vijf tot tien pluspunten en vijf tot tien minpunten van jullie huidige leermiddelen(mix) en deel deze met de projectleider en notulist.

Stap 3: Ervaringen plotten

Door: Projectleider en notulist

Tijdsinvestering: 90 minuten gezamenlijk

Op basis van wetenschappelijke inzichten en ervaringen in de praktijk onderscheiden we tien onderdelen als basis van een leermiddelenvisie. Het zijn onderwerpen waar jullie als sectie ideeën over hebben en waar je inzicht in wilt hebben om een weloverwogen keuze te kunnen maken. Het gaat om:

1. Opbouw en leerdoelen​
2. Differentiëren en arrangeren​
3. Materiaalvormen en technologie​
4. Vormgeving en toegankelijkheid​
5. Belevingswereld en inclusiviteit​
6. Evalueren en toetsen​
7. Actualiteit en omgeving
8. Co-creatie en (door)ontwikkeling​
9. Duurzaam en sociaal ondernemen​
10. Kwaliteit en verantwoording​

Het belang van ieder van deze onderdelen is voor iedere sectie verschillend. Je bepaalt dit samen in stap 5.

Bij deze stap gaat het erom dat je de plus- (post-it’s kleur A) en minpunten (post-it’s kleur B) van alle collega’s plot bij een of meer onderdelen. Hiermee leg je de basis voor de discussie tijdens de gezamenlijke sessie. Ga ook na of en hoe je de kaders die voortkomen uit het leermiddelenbeleid en de ambities van jullie school en/of bestuur mee kan nemen in de discussie.

Bij de onderdelen die veel post-it’s hebben kan je alvast samen een rode lijn of juist opvallende tegenstellingen benoemen. Bij de onderdelen die weinig of geen post-it’s hebben kan je alvast wat prikkelende vragen formuleren op basis van jullie eigen ervaringen. Als het goed is, kan je samen redelijk inschatten welke onderdelen meer en minder discussie gaan opleveren. Houd hier rekening mee bij de planning van de gezamenlijke sessie. Wat bespreek je eerst en wat later? Hoe wissel je de verschillende onderdelen af en wat is een goed moment voor pauze(s)?

Stap 4: Van ervaringen en wensen naar visie

Door: De gehele sectie samen

Tijdsinvestering: drie uur gezamenlijk

In deze sessie gaan jullie samen een beknopte visie formuleren over alle tien bovengenoemde onderdelen. Bij sommige onderdelen zal jullie visie in een zin te vatten zijn, bij andere onderdelen is er meer tekst en uitleg nodig.

In de eerste twee uur zorgt de projectleider dat alle tien de onderdelen aan bod komen en gebruikt de voorbereiding om het gesprek te voeden en eenieder te betrekken. De notulist maakt aantekeningen en vat na ieder onderdeel kort samen wat er is gezegd en wat hij/zij/hen op basis daarvan concludeert.

In het laatste uur bepalen jullie samen wat de prioritering voor jullie is. Welke onderdelen zijn superbelangrijk voor jullie en welke minder?

Stap 5: Je visie op papier

Door: Projectleider en notulist

Tijdsinvestering: Ieder ongeveer een uur

Als de sessie goed is voorbereid en jullie hem strak hebben begeleid, dan is het uitwerken niet meer zoveel werk. De notulist werkt uit. De projectleider schaaft eventueel bij en dan kan er nog feedback worden opgehaald bij de sectie. Zorg daarbij dat je gericht feedback uitvraagt, zodat geen nieuwe discussies worden gestart, maar je echt naar een vaststelling van het stuk toewerkt. Met dit stuk in de hand kunnen jullie vervolgens besluiten of het een goede onderbouwing vormt van jullie huidige keuze óf aanleiding geeft om op zoek te gaan naar alternatieven.